Kondomsuz ilişkiyle, kan ya da kan ürünleriyle bulaşan, başta cinsel organlar olmak üzere diğer tüm organları da etkileyen, genellikle belirti göstermeden seyreden hastalıklar grubuna cinsel yolla bulaşan hastalıklar (CYBE) ismi verilir. Bugün bilinen 40’dan fazla cinsel yolla bulaşan hastalık vardır. Bunların tedavisi mümkün olabildiği gibi korunmak için de bazı yöntemler bulunur.
Hangi Hastalık Cinsel Yol İle Bulaşır?
Cinsel yolla bulaşan 40'dan fazla hastalık vardır. Ancak bunların çoğu oldukça nadir rastlanan hastalıklardır.
En sık olarak görülenler ise şunlardır;
-
Hepatit B/C
-
Kandidiyazis
-
HIV
-
Trichomonas Vaginalis
-
Genital Herpes
-
Bakteriyel vaginozis
-
Şankroid
-
Klamidya
-
Gonore
-
Sifiliz
-
Kondiloma Akuminata
Bu hastalıkların tedavisi çoğu durumda mevcut olsa da bazıları ölümcül sonuçlara bile yol açabilir. Bu nedenle cinsel olarak aktif olan kişilerin hastalıklardan korunmak için gerekli önlemi almaları gerekir.
Cinsel Yolla Bulaşan Enfeksiyonların Önemi
Cinsel olarak aktif olan ve korunmayan herkes cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlara karşı büyük bir risk altındadır. Cinsel yolla bulaşabilen enfeksiyonlarda çoğu zaman belirti görülmez. Bu şekilde sinsice ilerleyen enfeksiyon ciddi sorunlara yol açabilir. Ayrıca CYBE’lerden bir tanesine yakalanan bir kişinin, diğerlerine de yakalanma olasılığı yüksektir.
CYBE Açısından Risk Altında Olan Kişiler
Aslında cinsel olarak aktif olan herkes az da olsa bir risk altındadır.
Ancak yüksek risk taşıyanlar şunlardır;
-
Birden çok kişiyle, korunmasız olarak ilişkiye girenler,
-
Seks işçileri,
-
Seks işçilerinin müşterileri,
-
Alkol ve uyuşturucu kullanan kişiler (enfeksiyonu olan kişinin kullandığı enjektörü tekrar kullananlar),
-
Kendinde veya cinsel eşinde CYBE öyküsü olanlar,
-
Manikür, pedikür ekipmanları ve jilet gibi eşyaları ortaklaşa kullananlar,
-
Sünnet, epilasyon, akupunktur, piercing ve dövme yaptıranlar, (aletler dezenfekte edilmediyse)
-
Kan ve kan ürünleri nakli yapılanlar.
Genel olarak kan ve cinsellik ile ilgili tüm aktivitelerde risk bulunur. Her konuda sterilize hayati derecede önemlidir.
CYBE Belirtileri Nelerdir?
Cinsel yolla bulaşan hastalık belirtileri genelde ciddi bir semptom göstermezler. Bu nedenle tanı koyulmasında gecikme yaşanabilir.
Genel olarak kişilerde görülen semptomlar ise şunlardır;
-
Peniste veya vulvada yara, kızarıklık, siğil görülmesi,
-
İdrara çıkıldığında yanma hissi,
-
Sık sık idrara çıkma isteği,
-
Penis veya vaginadan kötü kokulu akıntı gelmesi,
-
Penis veya vaginal bölgede sık kaşıntı,
-
Kasıktaki lenf bezlerinde şişkinlikler,
-
Karnın alt bölümünde ağrı/duyarlılık,
-
Cinsel ilişki esnasında acı duyma,
-
İlişki sonrasında kanama görülmesi,
-
Testislerde ağrı,
-
Kadınlarda nedeni bilinmeyen düşükler.
Bu belirtiler her zaman enfeksiyona işaret etmese de, görülmesi durumunda muayene olmak faydalı olacaktır.
CYBE Riskini Azaltma
Cinsel ilişki esnasında; spermisitli lateks kondom kullanmak CYBE’ye karşı en iyi korunma yöntemidir. Ayrıca CYBE’si olduğu bilinen kişiyle; özellikle açık yaraları, siğilleri, döküntüleri, üretral akıntısı, anormal vajinal veya diğer belirtileri bulunuyorsa cinsel ilişkiden kaçınılmalıdır. Bunların dışında diş fırçası veya jilet gibi özel eşyaları ortak kullanmaktan kaçınmak da CYBE konusunda riskinizi azaltacaktır.